Kadıköy’de yürürken, kaldırım taşlarında “Hayat kısa kuşlar uçuyor” dizelerine rastlarsanız, hemen anlayın ki Cemal Süreya’nın yaşadığı evin tam önündesiniz. Çağdaş Türk edebiyatının önemli isimlerinden biri olarak kabul edilen, ölümsüz şiirleri ve özgün bakış açısı ile Türk edebiyatının gelişimine büyük katkılarda bulunmuş bir şair olan Cemal Süreya’nın gelin yaşamını, şiirlerini ve İstanbul ile ilişkisini hep beraber gözden geçirelim.
Cemal Süreya, 1931 yılında Erzincan’da doğdu ve 9 Ocak 1990’da İstanbul’da hayatını kaybetti. Edebiyat dünyasına adım attığı ilk yıllardan itibaren dikkat çeken bir yetenekti. 1950’lerin sonlarında İstanbul Üniversitesi İş İdaresi’nden mezun olan Süreya, bir süre gazetecilik ve yayıncılıkla uğraştı. Ancak asıl ününü ve tanınırlığını şiirleriyle kazandı.
ŞİİRLERİ OKURUN KENDİ DENEYİMİ İLE BULUŞUR
“İkinci Yeni” hareketinin şairlerinden biri olan Cemal Süreya, şiirlerinde genellikle aşk, ölüm, yalnızlık ve insan ilişkileri gibi evrensel temaları işlemiştir. Bu temaları, sade ve akıcı bir dil kullanarak anlatır. Onun şiirlerinin özgün ve etkileyici bir yanı, insan duygularına ve insanın iç dünyasına dokunabilme yeteneğinden gelir. Okuyucuları, Cemal Süreya’nın dizeleriyle kendi duygusal deneyimlerini ve düşüncelerini kolayca özdeşleştirebilirler.
Üvercinka, Göçebe, Beni Öp Sonra Doğur Beni, Uçurumda Açan, Sıcak Nal, Güz Bitiği, Sevda Sözleri gibi şiir kitapları yanı sıra deneme, eleştiri, günlük ve antoloji gibi türlerde de eserler vermiş olan Cemal Süreya, özellikle aşk şiirleriyle tanınır. Aşkı, tutkuyu ve kaybedilen sevgiyi işlerken duygusal bir derinlik ve samimiyetle yaklaşır. Bu nedenle, Cemal Süreya’nın şiirleri birçok okuyucu tarafından sevilir ve beğenilir. Onun şiirlerinin içtenliği, insanların duygusal dünyalarına dokunmasına ve okuyucularını düşünmeye teşvik etmesine neden olur.
İSMİNDEKİ BİR HARFİ AŞK UĞRUNA MI KAYBETTİ?
Cemal Süreya’nın, kendisi gibi ünlü bir şair olan Sezai Karakoç ile aynı kadına aşık olması üzerine, kimin aşkının tercih edileceği hakkında iddiaya girdiği ve sevdiği kadın tarafından reddedilip iddiayı kaybedince de soyadındaki iki “y” harfinden birinden vazgeçtiği sıklıkla anlatılan bir edebiyat dedikodusudur. Yani Cemal Süreya, aşkı karşılık bulmayınca soyadından vazgeçebilmiş bir aşk adamıdır.
İSTANBUL İLE İLİŞKİSİ
Cemal Süreya’nın İstanbul ile olan ilişkisi de şiirlerine yansır. Kadıköy’de yaşayan bir şair olarak İstanbul’un sokakları, insanları ve atmosferi, onun şiirlerinin önemli bir parçasını oluşturur. İstanbul, Cemal Süreya’nın şiirlerinde sıkça karşımıza çıkar ve şehrin büyüsünü, karmaşıklığını ve güzelliklerini yansıtır. Şair, İstanbul’u sadece bir mekân olarak değil, aynı zamanda bir duygu ve düşünce dünyası olarak ele alır. Bu, onun şiirlerinin derinliğine ve çeşitliliğine katkı sağlar.
“İstanbul’da bir duvar duvarda bir kilise
Sen çırılçıplak elma yiyorsun
Denizin ortasına kadar elma yiyorsun
Yüreğimin ortasına kadar elma yiyorsun
Bir yanda esaslı kederler içinde gençliğimiz
Bir yanda Sirkeci’nin tren dolu kadınları”
Cemal Süreya’nın imgeler ile süslü, kelime oyunları ile gizli, küçük oyunbazlıklar içeren şiirleri, Türk edebiyatının çağdaş dönemlerinde önemli bir dönüşümün parçası olarak kabul edilir. Onun dili, sade ve anlaşılır olmasıyla bilinir ve bu da onun şiirlerini geniş bir okuyucu kitlesine ulaştırmasına yardımcı olur. Ayrıca, insanların iç dünyalarına dokunabilme yeteneği, onun şiirlerini zamansız kılar.
ŞİİRLERİ İSTANBUL SOKAKLARINDA
Bir süre önce, Cemal Süreya’nın Kadıköy, Caferağa Mahallesi’nde bugün adını taşıyan Cemal Süreya Sokak’ta yaşadığı evinin önündeki kaldırım taşlarından bazılarına ünlü şairin beş ayrı şiirden alıntılar yazıldı. “Hayat kısa kuşlar uçuyor”, “Özgürlüğün geldiği gün o gün ölmek yasak” gibi şiirlerinden seçkiler “Yaşayan Sokaklar Projesi” kapsamında yazılan Cemal Süreya, böylece sadece ölüm yıldönümlerinde değil, her gün sevenleri ve edebiyat severler tarafından hatırlanacak.
Türk edebiyatının modern bir dâhisi olarak kabul edilen Cemal Süreya’nın şiirleri, derin duyguları ve insan ilişkilerini etkileyici bir şekilde anlatmasıyla öne çıkar. Aşk şiirleri, onun en bilinen ve sevilen eserlerinden bazılarıdır. Ayrıca, İstanbul’un etkisi de şiirlerinde belirgin bir şekilde görülür. Cemal Süreya’nın eserleri, Türk edebiyatının zengin mirasının önemli bir parçasıdır ve onun sanatı, gelecek kuşaklar için ilham kaynağı olmaya devam edecektir.
Kadıköy’e Nasıl Gidilir?
Kıtaların buluştuğu İstanbul’un Anadolu Yakasında, ulaşım hatlarının yanı başındaki Aspera Hotel Altunizade, Kadıköy’e gitmek için de oldukça merkezi bir konumda yer alıyor. Altunizade’den Kadıköy’e istediğiniz bir toplu taşıma aracı ile gidebilirsiniz. Otelin yakınından kalkan birçok otobüs ve minibüs, şehrin en hareketli ve kalabalık köşelerinden biri olan Kadıköy’e 15 dakika içinde ulaşmanızı sağlayabilir. Ya da otelden bineceğiniz bir taksi ile yaklaşık 10 dakika süren yolculuk sonucu Kadıköy’e ulaşabilir, ismi İstanbul ile birlikte anılan şairlerden Cemal Süreya’nın yaşadığı sokağı siz de kendiniz görebilirsiniz.
